Dakpannen: Een overzicht

Een dakpan is een dakbedekking van gebakken klei of gevormd beton die perfect is voor hellende daken. Dakpannen kunnen ook verticaal worden aangebracht, waarbij verankering essentieel is. Op het houten dak wordt een latwerk van panlatten aangebracht, waarop de pannen met een nok rusten. Dankzij overlappen en vaak aanwezige kop- en zijsluitingen vormen de pannen een waterdicht en windvast geheel.

Soorten Dakpannen
Er zijn dakpannen van klei (keramische pannen) en beton. Daarnaast is er een verschil tussen gemengde rivierklei en westerwaldklei. Vlakke of platte dakpannen hebben een vlak bovenste deel, terwijl holle dakpannen gegolfd zijn. De afwerklaag speelt een grote rol, omdat deze samen met de vorm het uiterlijk van het dak bepaalt.

Productieproces
Dakpannen worden tegenwoordig machinaal gemaakt. Een koek klei, gevormd met een strengpers, wordt op een revolverpers gelegd en in de gewenste vorm geperst. Na droging in een droogoven, eventueel voorzien van een afwerklaag zoals een kleipapje met metaaloxide, wordt de dakpan gebakken. Voor een dichtere structuur wordt aan het kleipapje glas toegevoegd, wat een edelengobe oplevert. In Zuid-Nederland worden pannen soms gebakken in een proces waarbij de luchttoevoer na het bakken wordt afgesloten, wat de blauwduifgrijze kleur geeft (smoren).

Gebruik en milieu
Vroeger werd in Nederland veel gebruikgemaakt van gebakken dakpannen, met de Oude Holle als veelgebruikt model. Tegenwoordig worden schuine daken vaak gedekt met betonnen dakpannen, waaronder de sneldekpan. Betonnen dakpannen zijn ecologisch voordelig omdat ze bij lagere temperaturen worden gebakken, wat tot 45% minder milieubelastend is dan keramische pannen. Echter, keramische pannen hebben een twee keer zo lange levensduur, waardoor hun milieubelasting per gebruiksjaren vergelijkbaar kan zijn met betonnen pannen.